Nieuws

Klimaatverandering, de stikstofcrisis, AI: tegenwoordig gaat het bij het koffiezetapparaat op het werk vaak over zware zaken. Wetenschapsjournalist Diederik Jekel zorgt ervoor dat je mee kan praten met de belangrijkste onderwerpen van vandaag de dag. Op zaterdag 2 maart stond hij in de ECI cultuurfabriek met zijn theatervoorstelling Eerste Hulp bij Moeilijke Onderwerpen. Van tevoren sprak hij met ECI over de show. 

Tekst door Joëlle van Wissen

Wat is de oorzaak van de klimaatcrisis, waarom stappen we niet over op kernenergie, wanneer gaan we menselijke werknemers vervangen door robots?  Diederik Jekel legt eenvoudig uit hoe de wetenschap over deze onderwerpen denkt. Hij presenteert de feiten op een neutrale manier en moedigt het publiek aan zelf te bepalen wat ze met de informatie doen. Tussen de grote onderwerpen door behandelt Diederik ook snelle, kleinere vragen. Wordt een giraf bijvoorbeeld vaker door de bliksem geraakt dan een mens? “Die afwisseling vond ik heel fijn”, zegt een bezoeker achteraf. “Het was best een lange voorstelling, maar omdat het tempo zo goed was, bleef het van begin tot eind boeiend.” 

De voorstelling is al een aantal jaar bezig, dus de Moeilijke Onderwerpen in de show zijn door de jaren heen wel veranderd. “In de coronatijd zei ik ook wat dingen over corona, maar van bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie hadden mensen nog nauwelijks gehoord, afgezien van Hollywoodfilms”, zegt Diederik. “Ik kijk gewoon naar waar mensen het over hebben, wat hen raakt.” Vóór de voorstelling kunnen mensen in de wachtrij hun vragen op een kaartje schrijven en in een EHBO-kistje stoppen. Die vragen beantwoordt Diederik live aan het einde van de voorstelling. “Het is een soort Willem Wever, maar dan voor volwassenen.” 

“Als zoveel mensen het over zoiets fundamenteels met elkaar oneens zijn, is dat gevaarlijk” 

Diederik vindt het een leuke uitdaging om moeilijke zaken makkelijk uit te leggen. “Dat vind ik een soort sport”, zegt hij. “De onderwerpen waar ik het over heb – stikstofcrisis, klimaatverandering, enzovoorts – hebben veel impact op ons leven. Dat soort dingen probeer ik makkelijker te maken, zodat je een idee krijgt van hoe het allemaal werkt.” Hij vindt het belangrijk dat mensen goed kunnen meepraten met deze belangrijke onderwerpen. “Ik denk dat er grote tweedelingen ontstaan in de maatschappij tussen mensen die wel en mensen die niet in bepaalde ‘mainstream’ dingen geloven, zoals corona”, zegt hij. “Het is altijd zo heftig, twee lompe ‘kampen’ die elkaar het licht in de ogen niet gunnen. Ik probeer begrip te kweken voor beide kampen, want ze hebben vaak allebei wel iets interessants te melden. Dat vind ik van maatschappelijk belang, want ik heb wel het gevoel dat het debat aan het verharden is. In Amerika bijvoorbeeld denkt een derde van de mensen dat de huidige president niet de officieel gekozen president is. Als zoveel mensen het over zoiets fundamenteels met elkaar oneens zijn, is dat gevaarlijk. Er is dan geen gemeenschappelijke grond meer over wat waar is en dan kan je ook niet met elkaar het gesprek aangaan.” 

Wat hoopt Diederik dat mensen mee naar huis nemen? “In ieder geval een leuke avond”, lacht hij. “Verder hoop ik dat ze een idee hebben van hoe kunstmatige intelligentie werkt en wat de gevaren ervan zijn. Ook hoop ik dat ze écht snappen waarom wetenschappers zeggen dat klimaatverandering door de mens komt. Vaak zie je dat verschillende mensen verschillende bronnen aanhalen, die zelden uitleggen waaróm iets zo is. Als die mensen elkaar dan tegenkomen bij het kerstdiner, blijft het bij welles-nietes en wordt het een heel vervelend gesprek. Ik denk dat het helpt te begrijpen waaróm de wetenschap denkt dat bepaalde dingen zo zijn.

Wat ik ook heel leuk vind aan de voorstelling is dat het publiek zo divers is, van kinderen van twaalf tot pensionado’s. Het is heel leuk om daarvoor te spelen en rekening mee te houden. Er zit ook een speciaal stukje voor jonge mensen in de show.” Tijdens de voorstelling geeft hij jongeren tot slot een stukje carrièreadvies. “De wetenschap kan jullie goed gebruiken, maar ga vooral iets doen wat je leuk vindt.” 

Zin om (nog eens) te lachen over levensvraagstukken en alledaagse kwesties? Tobi Kooiman komt donderdag 4 april naar het ECI theater!